Kết quả các Chương trình đánh giá học sinh (HS) quốc tế PISA và PASEC vừa lên tiếng xác thực việc HS nước ta có trình độ khá cao nhưng vẫn đang gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề gắn với thực tiễn. Đó chính là kết quả của học lệch nhiều năm nay cả ở tiểu học và trung học.
 Ảnh minh họa Theo kết quả khảo sát của PASEC đối với 5000 HS lớp 2 và lớp 5 được lựa chọn ngẫu nhiên ở 180 trường thuộc 55 tỉnh, thành phố nước ta, HS lớp 5 có tới 49,9% gặp khó khăn khi làm các bài tập đòi hỏi lập luận và trong khi giải quyết các vấn đề của cuộc sống hàng ngày. Với dữ liệu từ PISA, Bộ GD&ĐT đưa ra một số kết quả phân tích sâu từ cuộc khảo sát đáng suy nghĩ. Trình độ học vấn của cha mẹ đứng thứ 2 từ dưới lên với vị trí 67/68 nước. Tương tự, sự cởi mở, linh hoạt trong giải quyết vấn đề của HS cũng đứng vị trí 67/68. Phát hiện này đã cung cấp thêm bằng chứng cho thấy việc học vẹt, học lệch gia tăng, là nguy cơ trẻ em Việt Nam kém hiểu biết về thế giới xung quanh, "mà phàm là con người, không có những hiểu biết ấy thì làm sao mà sống tốt?” - TS Vũ Thu Hương (ĐH Sư phạm Hà Nội) nói. "Các cụ ta có câu "trên thông thiên văn, dưới tường địa lý” để nói về một người giỏi giang chứ có ai nói trên thông văn chương, dưới tường toán học đâu” - TS Hương nhấn mạnh. Thực tế ngay trong môn học "dạy người” như giáo dục công dân hiện nay, dường như mục tiêu dạy con người mới cũng lệch. Nặng về lý thuyết, lý tưởng, nhẹ thực tiễn, kỹ năng. "Trong khi có quá nhiều vấn đề thiết thân hơn cần dạy cho HS thì chương trình - SGK lại bắt HS tiếp cận với những khái niệm như "phủ định siêu hình”, "phủ định biện chứng”... Những phạm trù triết lý như thế này đến sinh viên đại học còn khó hiểu, nó phù hợp với dạy trong các trường lý luận chính trị cao cấp hơn là dạy cho HS phổ thông” - GS Văn Như Cương nhìn nhận. Theo ông, việc SGK công dân ôm đồm và nặng nề như hiện nay không phải là lỗi của người viết sách mà cần phải truy lại từ khâu thiết kế, từ quan điểm, mục tiêu GD ở môn học này. Đó là một trong những lý do mỗi khi đối mặt nguy cơ thất bại thi cử hoặc thất nghiệp, thất tình, HS ở ta dễ trầm cảm hoặc lo âu, có thể làm suy yếu các hệ thống phòng thủ của cơ thể trước đủ loại bệnh tật, từ cảm lạnh thông thường tới ung thư. Các bác sĩ gọi đây là hội chứng "trái tim tan vỡ”. Theo lãnh đạo Bộ GD&ĐT, kết quả đánh giá chương trình quốc tế PISA và PASEC là căn cứ quan trọng cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nhất là đổi mới cách ra đề kiểm tra, đề thi và phương pháp đánh giá chất lượng trên diện rộng của từng địa phương… Song đổi mới giáo dục phải gắn với chương trình, nội dung môn học để phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện người học. Giáo dục công dân là môn học "dạy người”, chỉ nên dạy cho HS những tri thức, kỹ năng cơ bản nhất, cần thiết, gần gũi nhất, thay vì quá chú trọng dạy đạo đức, lối sống, nhân cách, ý thức công dân…, khá "mênh mông bể sở” như hiện nay. Đó có thể là lao động giản đơn, tự phục vụ bản thân, cách ứng xử đối với người thân, thầy cô, bạn bè và cộng đồng, ý thức chia sẻ trước những biến cố xảy ra và đối diện những vấn đề lứa tuổi như chọn nghề, chọn bạn, cách vượt qua những cú sốc về tinh thần… Hay theo TS Hương, trẻ cần biết kỹ năng khám phá cuộc sống. Trẻ cũng cần biết kỹ năng ứng phó, ứng biến. Kỹ năng sử dụng vật dụng nguy hiểm cũng khá quan trọng. Cha mẹ có thể nhiều lần bị thương nên biết và khéo léo trong việc sử dụng, nhưng trẻ con chưa va chạm nên rất cần phải học. Những nhà quản lý giáo dục, thầy cô giáo và người lớn nói chung là sản phẩm đào tạo lệch trong quá khứ, chính họ có thể đã học lệch nên cũng "mù” kiến thức, kỹ năng sống. Họ trước hết cần tự điều chỉnh. "Người mù chữ của thế kỷ 21 không phải là người không biết đọc, không biết viết mà là người không biết học hỏi, từ chối học hỏi và từ chối học lại” - Alvin Toffler, nhà tương lai học người Mỹ nổi tiếng thế giới đã nói như thế. Dự kiến ngày 8-3 tới đây, Bộ GD&ĐT tổ chức hội nghị tham vấn chuyên gia về Đề án xây dựng, triển khai chương trình và SGK giáo dục phổ thông sau năm 2015. Vấn đề khắc phục học lệch cần được quan tâm ngay từ việc xây dựng chương trình và SGK, đề cao khả năng vận dụng kiến thức tổng hợp để tiến tới việc giáo dục toàn diện cho HS, thay vì chỉ là những cảnh báo mỗi khi có sự cố hoặc sửa sai tình thế. Thanh Như |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét